Γραφείο Ψυχολόγου- Έλενα Καρυπίδου - Leof. Alexandras 116Α

♦ Ψυχαναλυτική Θεραπεία (Ψυχανάλυση)

Σύμφωνα με την Ψυχαναλυτική θεωρία η παρούσα συμπεριφορά βασίζεται σε ασυνείδητα κίνητρα και ασυνείδητες συγκρούσεις. Οι εμπειρίες από το παρελθόν και την παιδική ηλικία είναι αφετηρία των προβλημάτων στην μετέπειτα προσωπικότητα του ατόμου. Ο στόχος της ψυχανάλυσης είναι να γίνει το ασυνείδητο συνειδητό. Δηλαδή, οι πελάτες να αναβιώσουν πρώιμες εμπειρίες και να επεξεργαστούν θεραπευτικά τις καταπιεσμένες συγκρούσεις ώστε να επιτευχθεί επίγνωση. Ο ψυχαναλυτής θα χρησιμοποιήσει τεχνικές όπως η ερμηνεία, η ανάλυση των ονείρων, η ανάλυση της μεταβίβασης και η χρήση των ελεύθερων συνειρμών με σκοπό ο πελάτης να αποκτήσει πρόσβαση στις άλυτες συγκρούσεις του. Η ψυχανάλυση είναι μία μακροχρόνια διαδικασία θεραπείας ιδιαίτερα χρήσιμη σε εκείνους που αισθάνονται πολύ πόνο και σε όσους είχαν ήδη μία εντατική θεραπεία και θέλουν να προχωρήσουν παραπέρα.

♦ Προσωποκεντρική θεραπεία

Σύμφωνα με την Προσωποκεντρική θεωρία η ανθρώπινη φύση είναι θετική κι ο άνθρωπος έχει μία έμφυτη τάση προς την αυτοπραγμάτωση. Η δυσπροσαρμοστικότητα στη ζωή του ατόμου είναι αποτέλεσμα της διάκρισης ανάμεσα σε αυτό που το άτομο θέλει να είναι και σε αυτό που πράγματι είναι. Η θεραπεία εστιάζεται στο παρόν, την βίωση και έκφραση των συναισθημάτων. Στόχος της θεραπείας είναι ο πελάτης να αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη προς τον εαυτό, αυθορμητισμό και ζωντάνια, βιώνοντας τις πλευρές εκείνες του εαυτού που αρνιόταν ή διαστρέβλωνε ως τώρα. Ο θεραπευτής χαρακτηρίζεται από αυθεντικότητα, ενσυναίσθηση και ζεστασιά δημιουργώντας μία θεραπευτική σχέση που ο πελάτης καλείται να μεταφέρει στις άλλες σχέσεις του. Επίσης, ο θεραπευτής θα χρησιμοποιήσει ελάχιστες τεχνικές όπως η ενεργητική ακρόαση και η αποσαφήνιση. Η προσέγγιση αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών και σε ομάδες με άτομα διαφορετικών πολιτισμικών υποβάθρων.

♦ Γνωστικο-Συμπεριφοριστική Θεραπεία

Η γνωστικό-συμπεριφοριστική θεωρία υποστηρίζει ότι οι γνωσίες είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας του τρόπου που αισθανόμαστε και πράττουμε. Το σύστημα πεποιθήσεων του ατόμου είναι η κύρια αιτία των διαταραχών και ο εσωτερικός διάλογος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη συμπεριφορά του ατόμου. Ο στόχος της θεραπείας είναι οι πελάτες να αποκτήσουν επίγνωση των αυτόματων σκέψεων τους και να εξετάσουν, αξιολογήσουν και αντιμετωπίσουν τις δογματικές πεποιθήσεις τους. Ο θεραπευτής δημιουργώντας μία συνεργατική σχέση θα εφαρμόσει τεχνικές όπως εργασίες για το σπίτι, παιχνίδι ρόλων, καταγραφή δραστηριοτήτων του ατόμου και εκμάθηση νέων δεξιοτήτων. Πρόκειται για ένα ψυχοεκπαιδευτικό μοντέλο, δομημένο και συχνά (αν κι όχι πάντα) βραχείας διάρκειας. Είναι εξαιρετικά βοηθητική σε θέματα όπως η κατάθλιψη, διαχείριση του στρες, οι αγχώδεις διαταραχές και οι διαταραχές πρόσληψης τροφής.  

♦ Gestalt Θεραπεία

Σύμφωνα με τη θεραπεία Gestalt το άτομο αγωνίζεται για ολοκλήρωση και σύνθεση της σκέψης, των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς. Τονίζεται η σημασία των συναισθημάτων και η επιρροή των άλυτων υποθέσεων στην ανάπτυξη της προσωπικότητας. Στόχος τη θεραπείας είναι να βοηθηθούν οι πελάτες να αποκτήσουν επίγνωση της εδώ και τώρα βίωσης των εμπειριών τους. Δίνεται ιδιαίτερη βάση στην προσωπική ευθύνη, την αποφυγή και τη βίωση του παρόντος. Ο θεραπευτής θα χρησιμοποιήσει τεχνικές όπως η μέθοδος της αντιπαράστασης, ο διάλογος ανάμεσα στις εκ διαμέτρου αντίθετες πλευρές του ατόμου, η αντιμετώπιση των αδιεξόδων και η ανάλυση ονείρων, όπου η ερμηνεία δίνεται από τον ίδιο το θεραπευόμενο. Η θεραπεία Gestalt είναι μία θεραπεία εμπειρίας ιδιαίτερα βοηθητική στη θεραπεία ψυχοσωματικών διαταραχών και στις παρεμβάσεις κρίσεων.  

♦ Συστημική Θεραπεία

Η Συστημική θεωρία υποστηρίζει πως το κάθε άτομο είναι μέλος ενός συνόλου- συστήματος και ότι η αλλαγή σε ένα μέρος του συστήματος θα οδηγήσει σε αλλαγή σε όλα του τα μέρη. Έτσι, η δυσλειτουργική συμπεριφορά του ατόμου προέρχεται από τις αλληλεπιδράσεις μέσα στα ευρύτερα συστήματα που ανήκει το άτομο. Συνήθης στόχος της θεραπείας είναι η απόκτηση επίγνωσης εκείνων των σχέσεων που δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα και η δημιουργία νέων τρόπων αλληλεπίδρασης για να αντιμετωπιστεί η δυσχέρεια που έχει δημιουργηθεί. Οι τεχνικές που χρησιμοποιεί ο θεραπευτής περιλαμβάνουν τη χρήση γενεαλογικών δέντρων, τη χρήση της αντιμεταβίβασης, τις παράδοξες παρεμβάσεις και τον καθορισμό των ορίων. Η συστημική θεραπεία μπορεί να έχει τη μορφή ατομικών συνεδριών ή να περιλαμβάνει όλα τα μέλη ενός ζεύγους, μιας οικογένειας ή μιας ομάδας και είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη για την αντιμετώπιση προβλημάτων μέσα στο γάμο και των προβλημάτων επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας.

Συνθετική Θεραπεία

Σύμφωνα με Συνθετική θεωρία, καμία μεμονωμένη σχολή και μορφή ψυχοθεραπευτικής πρακτικής δεν μπορεί να είναι απολύτως αποτελεσματική, ούτε να ικανοποιεί επαρκώς τα αιτήματα όλων των ατόμων που ζητούν βοήθεια από την ψυχοθεραπεία. Γι’ αυτόν τον λόγο, η συνθετική προσέγγιση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εξατομίκευση της θεραπευτικής πρακτικής σύμφωνα με τα αιτήματα και τις προσωπικές ανάγκες κάθε ανθρώπου που ζητά βοήθεια. Ο ψυχοθεραπευτής θέτει ως ύψιστη προτεραιότητα της δουλειάς του την διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που «εμπεριέχει» και στηρίζει με σεβασμό και βαθιά αίσθηση ειλικρινούς αποδοχής τις ανάγκες και τα αιτήματα του θεραπευόμενου. Έτσι, ο θεραπευτής θα συνθέσει διαφορετικές τεχνικές και θεωρητικά μοντέλα με στόχο να ταιριάζουν τόσο στη φύση του προβλήματος ή των συνδυασμό των προβλημάτων του θεραπευόμενου όσο και στην προσωπικότητα του κάθε συγκεκριμένου ατόμου.

Εκτός από αυτές τις βασικές προσεγγίσεις υπάρχει και πλήθος άλλων όπως Σωματική Θεραπεία, η Υπαρξιακή Θεραπεία, η Συμπεριφοριστική Θεραπεία, η Δραματοθεραπεία, η Θεραπεία της Πραγματικότητας και πολλές άλλες καθώς ο χώρος της ψυχικής υγείας αποδεικνύεται πολύ δημιουργικός και ικανός να ανταποκριθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ενδιαφερόμενου.

Προτού ολοκληρωθεί όμως το παρόν άρθρο χρειάζεται να σημειώσουμε την αξία της ψυχοθεραπευτικής σχέσης. Έχει φανεί ότι η δέσμευση του θεραπευόμενου στη διαδικασία της θεραπείας και η δημιουργία θετικής θεραπευτικής σχέσης διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο στην έκβαση της ψυχοθεραπείας από ότι οι τεχνικές και οι θεωρητικές προσεγγίσεις του θεραπευτή. Η θεραπευτική σχέση αποτελεί μία ασφαλή βάση για το θεραπευόμενο, μία διορθωτική εμπειρία κι ένα πρότυπο. Διαμέσου αυτής μπορεί να εκφράσει με κατανόηση και αποδοχή τις διαφορετικές πλευρές του εαυτού του, να αντιμετωπίσει αρνητικά βιώματα πρώιμων σημαντικών σχέσεων και να δοκιμάσει τις νέες δεξιότητες που αναπτύσσει κατά τη θεραπεία.

Δείτε περισσότερα για τις θεραπευτικές προσεγγίσεις:

Gerald Corey, Θεωρία και Πρακτική της Συμβουλευτικής και της Ψυχοθεραπείας, Εκδόσεις Έλλην, 2005

Και ηλεκτρονικά: https://www.bacp.co.uk/about-therapy/types-of-therapy/