Iliopoulou Teta - Seizani 3

Ανάγκη για κοινωνική φροντίδα από την κεντρική ηγεσία

Να ξεκινήσω με μια θετική προσωπική δήλωση. Πόσο έχω ανάγκη την κεντρική εξουσία-ηγεσία! Πόσο σημαντικό θεωρώ τον ρόλο της στην κοινωνία. Να γνωρίζει τις ανάγκες του γενικού πληθυσμού, να μας φροντίζει ως ομάδα, γιατί όχι σαν ένας γονιός που νοιάζεται.

Φανταστείτε για παράδειγμα, να παίρναμε φωτιά και να μην υπήρχε πυροσβεστική, να μην υπήρχε διαχείριση των σκουπιδιών, σχεδιασμός για την υγεία, την παιδεία, την τέχνη, μύρια άλλα, ανάλογα με τις ανάγκες των ανθρώπων και του τόπου που ζουν.

Θέλω τόσο πολύ να έχω μια τέτοια ηγεσία που με φροντίζει ουσιαστικά και μου δίνει ευκαιρίες να αναπτυχθώ ως οντότητα σωματική και πνευματική, ώστε ευχαρίστως, της είμαι υπόχρεη, αποδίδοντας υπακοή, σεβασμό και φόρους, φυσικά. 

Πίστευε και μη ερεύνα

Τώρα, πρέπει να προσγειωθώ αλλιώς και να έρθω στα θέματα της διαχείρισης που επιλέχθηκε για την υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, από τη στιγμή που αυτός ο ιός της γρίπης κρίθηκε ως πιο επικίνδυνη πανδημία από την εποχική.

Κατ’ αρχάς, ο τρόπος που τα Μ.Μ.Ε, κεντρικά κανάλια, δημόσια και ιδιωτικά  παρουσίαζαν το πρόβλημα μου προκάλεσε ένα έντονο αίσθημα απώθησης.

Ξεκινώ από την τρομοκράτηση του κόσμου και τη μονομανία με αυτό. Το πρώτο διάστημα δεν υπήρχε αναφορά για τίποτε άλλο. Μάλλον, ο κόσμος ξαφνικά σταμάτησε να έχει προβλήματα και δεν υπήρχαν άλλες ειδήσεις να μεταφέρουν.

Μετά, αυτή η παρουσίαση της μοναδικής άποψης, ως η απόλυτη αλήθεια της κατάστασης. Μέσα από τα κανάλια, μου έγινε πιο κατανοητή η κυρίαρχη πολιτική θέση που δεν άφηνε περιθώρια αναφοράς για οτιδήποτε άλλο, ούτε καν ερωτήματα από γιατρούς ή δημοσιογράφους που θα μπορούσαν να κλυδωνίσουν ή να αμφισβητήσουν την κεντρική γραμμή. 

Ξαφνικά, τόσο η είδηση όσο και η διαχείριση της κρίσης μπήκαν σε μια τυποποίηση που είχε προαποφασιστεί, έγιναν δόγμα που έπρεπε να γίνει πιστευτό ακριβώς, έτσι όπως δινόταν. Η έκθεση μιας διαφορετικής άποψης ακόμα είναι απαγορευμένη τουλάχιστον, στα δημοφιλή κανάλια και στις κεντρικές τους εκπομπές. 

Ωστόσο, καθετί που μου δίνεται έτσι, από όπου κι αν προέρχεται, μου προξενεί αυτόματα μια επιθυμία μέσα μου να ερευνήσω αυτό που μου λένε.

Πιστεύω ότι αυτός που κατέχει μιαν αλήθεια, εδώ ιατρική-επιστημονική, δεν φοβάται τον διάλογο. Μάλιστα, μέσα από τον ειλικρινή και γόνιμο διάλογο που θα περιέχει ενίοτε και συγκρούσεις, θα κατακτηθεί το ορθό και το ωφέλιμο για τη δημόσια υγεία, όπως θα ορίζεται από τις εκάστοτε συνθήκες. Το οποίο βέβαια ίσως να γίνει μη ισχύον αύριο, κατόπιν απόκτησης νέας αμερόληπτης γνώσης και πορισμάτων.

Δες υπάρχουν και άλλες πληροφορίες

Παρεμπιπτόντως, κάτι άλλο που μου δημιουργούσε μεγάλη απορία, ήταν αναφορές που έφταναν σε μένα από γνωστούς για δηλώσεις θανάτων από covid, ενώ οι άνθρωποι πέθαναν από άλλους λόγους. Έτσι λοιπόν, αναζήτησα πληροφορίες για να κατανοήσω καλύτερα την πραγματικότητα των γεγονότων.

Ευτυχώς, υπάρχουν αξιοσέβαστοι και αναγνωρισμένοι γιατροί που καταθέτουν και την άλλη άποψη της σύγχρονης ιατρικής, με θάρρος αλλά και νομικοί που κρίνουν τους νεοαφιχθέντες νόμους στο ευρύτερο πλαίσιο του συντάγματος και των νόμων. 

Η φωνή τους δεν ακούγεται στα κεντρικά δημόσια ή ιδιωτικά κανάλια. Παρ’ όλα αυτά, μπορείτε να τις ελέγξετε στο διαδίκτυο όπου θα βρείτε συνεντεύξεις, συζητήσεις, εκθέσεις που δημοσιοποιούνται.

Με το δικό μου ατελή τρόπο λοιπόν, εφόσον δεν είμαι γιατρός, ούτε νομικός, περιγράφω μερικές από τις αναφορές τους. Προβάλω επίσης, τους ισχυρισμούς και τα ερωτηματικά μου.

Lockdownκαι αντίλογος

Το πρώτο χτύπημα στη κοινωνία ήρθε με το παρατεταμένο lockdown, καθώς καθιερώθηκε ως το κύριο εργαλείο μέτρων. Σε ένα αρχικό στάδιο η χρησιμότητά του είναι βασική, προσφέροντας τον απαραίτητο χρόνο για σχεδιασμό κινήσεων. Θα μπορούσε πραγματικά, η κρίσιμη εβδομάδα να αφορά μέχρι λίγες εβδομάδες.

Και ευτυχώς, έχουμε ως πολιτισμένο είδος αναπτύξει την επιστήμη της ιατρικής με τις επιμέρους ειδικότητες που μας προσφέρει πολύτιμη γνώση στη διαχείριση της δημόσιας υγείας, κάτι που ηγείται πρωταρχικά, το κράτος.

Η οργάνωση της επιδημιολογικής επιτήρησης κατά πρώτον, προσφέρει μια καθαρότερη ματιά για το ποιος είναι ο ασθενής ποιος ο υγιής. Στατιστικά στοιχεία που συλλέγονται συνεχώς, με σύστημα και ορθολογισμό, πολύ χρήσιμα για τη ιχνηλάτηση και την εξέλιξη της νόσου κι όχι μόνο μέσω τυχαιοποιημένων μετρήσεων, για παράδειγμα έξω από τα νοσοκομεία ή αυτοδιαγνωστικούς ελέγχους.

Ο έλεγχος σε επίπεδο κοινότητας όλου του πληθυσμού στέλνει σε καραντίνα αυτόν που πρέπει και όχι τον υγιή (μια εξουσία ενημερώνει και ζητά τη συναίνεση και τη συνεργασία των πολιτών για κάτι τέτοιο και δεν το επιβάλλει). 

Ακόμα και με αναξιόπιστα τεστ αν ανιχνευόταν κάποιος θετικός, θα είχε νόημα εκείνος να αποκλειστεί μερικές μέρες στο σπίτι του και όχι να μένει για μήνες αποκλεισμένο το σύνολο της κοινωνίας.

Η λογική να κρατούνται οι υγιείς εσώκλειστοι έρχεται σε σύγκρουση με το σύνταγμα όπου ο νομοθέτης αναφέρει ότι ατομικά διοικητικά μέτρα μπορούν να εξαγγελθούν για έναν νοσούντα μιας μεταδοτικής ασθένειας, στην περίπτωση που εκείνος δεν τηρεί την αστική του ευθύνη και όχι συλλήβδην στους υγιείς.

Αντ’ αυτού, μας έριξαν όλους σε μια βρώμικη κατηγορία και γίναμε ο καθένας για τον διπλανό του ο συνήθης ύποπτος, ο δυνάμει δολοφόνος. Η μοναξιά και η απομόνωση επιβλήθηκαν, όπως σε φυλακίσεις. Ο φόβος καθιερώθηκε ωσάν ο θάνατος κυκλοφορούσε και θα κόλλαγε με την αφή ή ακόμα και αν έβγαινες έξω και περπατούσες σε ανοιχτούς χώρους.

Και πριν κορωνοϊού έπρεπε να πλένουμε τα χέρια μας προκειμένου να προστατεύουμε την υγεία μας. Τα λεφτά και πριν κορωνοϊού είχαν μικρόβια.

Για πρώτη φορά εισήχθηκε μια νέα έννοια του ασυμπτωματικού που μεταδίδει τον ιό. Χωρίς να έχουν διενεργηθεί ιατρικές έρευνες που να καταδεικνύουν ότι αυτός που είναι θετικός σε διαγνωστικό έλεγχο και χωρίς να φέρει κλινικά συμπτώματα (βήχα, πυρετό και τα συναφή) δημιουργήθηκε ο ισχυρισμός ότι μεταδίδει τη νόσο. 

Αντίθετα, ήδη, από τον Ιούνιο του 2020 όταν η Κίνα έλεγξε όλο τον πληθυσμό της Γουχάν, από έξι ετών και πάνω, γύρω στα 10 εκατομμύρια άτομα, έγινε σαφές ότι όσοι ήταν θετικοί στα διαγνωστικά τέστ αλλά στερούνταν συμπτωμάτων δεν μετέδωσαν τη νόσο ούτε μέσα στο σπίτι τους με την καραντίνα. 

Επίσης, η έννοια του κρούσματος υιοθετήθηκε με διαφορετικό τρόπο απ' ό,τι μέχρι πρόσφατα, ερμηνευόταν. Κρούσμα στην ιατρική θεωρείται αυτός που νοσεί, φέρει τα συμπτώματα μιας νόσου και όχι αυτός που είναι απλά θετικός σε ένα τεστ. Όπως εύστοχα είχε πει ένας γιατρός, αν ήταν τα χιλιάδες κρούσματα που ανακοινώνονται στις ειδήσεις κάθε μέρα, όχι μόνο δεν θα μας φτάνανε τα νοσοκομεία άλλα ούτε όλα τα γήπεδα της χώρας.

Αλλά πέρα από τις λοιμώξεις της γρίπης, ακόμα και με εκείνες τις ιογενείς λοιμώξεις (για παράδειγμα, από μια απλή μορφή έρπη, μέχρι HIV) όπου ιατρικά γνωρίζουμε ότι ο φορέας που δεν νοσεί φέρει όμως ένα δυνητικό βαθμό μετάδοσης, ανάλογα με τον τρόπο μετάδοσης της ασθένειας, τι μέτρα παίρνουμε; Κλειδώνουμε μέσα μόνιμα, ένα τεράστιο μέρος του πληθυσμού ή βγαίνουμε όλοι έξω με στολή αστροναύτη; 

Ο καθένας μας είναι φορέας τρισεκατομμυρίων μικροβίων. Μερικά, μέχρι ένα πληθυσμό, είναι ωφέλιμα και απαραίτητα για τη λειτουργία του οργανισμού. Η ανοσία μας από τη μία, χτίζεται με την καλή οργανική και ψυχολογική κατάσταση και από την άλλη, μέσω της αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον και τους άλλους ανθρώπους.  Σε άλλη περίπτωση, αν για παράδειγμα, έμενε κάποιος για πολύ μεγάλο διάστημα κλειδωμένος σε ένα δωμάτιο, αποκλεισμένος από αυτή την επαφή, ανεξάρτητα την ηλικία του και έβγαινε ξαφνικά μετά, οι λοιμώξεις πιθανόν να ήταν μοιραίες για τη ζωή του. 

Έτσι και με τους ανθρώπους που ζουν ως ζευγάρια ή σε οικογένειες, όπου υπάρχει στενή επαφή. Θα έπρεπε να είχαν εξαφανιστεί από τις μυριάδες μικροβίων που κολλούν με άλλους ανθρώπους και μετά τα ανταλλάσσουν μεταξύ τους. Μάλλον τότε όμως, θα είχε εξαφανιστεί και το ανθρώπινο είδος. Οι έρευνες, δόξα τω Θεώ, δείχνουν το εντελώς αντίθετο, οι καλές και μακρόβιες σχέσεις αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων. Αλλά μάλλον, δεν χρειάζεστε τις έρευνες για να πειστείτε. Υποθέτω βέβαια, ότι παράλληλα με τη σχέση τους θα φροντίζουν την υγεία και την υγιεινή τους. 

Μιλώ για την εργαλειοποίηση του κινδύνου στο μέγιστο και όχι για την ακύρωση των μέτρων προστασίας. 

Φροντίδα σε τοπικό επίπεδο 

Επίσης, πάλι σε τοπικό επίπεδο η οργάνωση της δημόσιας πρωτοβάθμιας φροντίδας έρχεται να παρακολουθεί και να φροντίζει την εξέλιξη της υγείας του νοσούντα είτε από τον οικογενειακό γιατρό ή άλλο εντεταλμένο.

Ο ασθενής δεν αφήνεται μόνος και αβοήθητος σπίτι του με ντεπόν ή να τρέχει πανικοβλημένος προς αναζήτηση βοήθειας στο νοσοκομείο αλλά φροντίζεται συνεχώς και το ιατρικό ιστορικό του έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά.

Εναλλακτικά, αν είναι καλό παιδί και μείνει σπίτι του χωρίς να ενοχλεί, να αφήσει τον εαυτό του να γίνει τόσο χάλια και τότε να έχει την ελπίδα μιας θέσης στην εντατική, αν είναι βέβαια, τυχερός να τη βρει όταν τη χρειαστεί.  Όχι, ότι φαντάζει κάπως τρομακτικό ενδεχόμενο, αφού τα ποσοστά θνητότητας φτάνουν έως και το 60% στις εντατικές στην Ελλάδα.

Στο πλαίσιο των ανωτέρων μέτρων θα μπορούσε να αναπτυχθεί μια επίσημη ιατρική φόρμουλα για την φαρμακευτική αντιμετώπιση της covid, καθώς υπάρχουν ήδη, σκευάσματα με αποτελεσματική θεραπευτική δράση, άλλα χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες, άλλα καινούργια (αντιβιοτικά, φάρμακα που χρησιμοποιούνται για άλλες ασθένειες, συνδυασμοί φαρμάκων, αντισώματα).

Μιλάμε για μια αλυσίδα φροντίδας ξεκινώντας από την έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση από τοπικές μονάδες και την παρακολούθηση του ασθενούς και όχι τη μεταφόρτωση του βάρους στα νοσοκομεία. Θα μπορούσαν να στηθούν και αυτοσχέδια κτίρια αποκλειστικά για covid θέματα.

Τα νοσοκομεία μας, πάντα πολύτιμα, να λειτουργούν κανονικά για τους υπόλοιπους.

Επιπτώσεις της καραντίνας στην κοινωνία- Αναφορά σε εναλλακτικές επιλογές

Αντίθετα, το μεγαλύτερο διάστημα της καραντίνας, με νόμιμη απόφαση, τα τακτικά ιατρεία όλων των ειδικοτήτων δεν λειτουργούσαν. Ακόμα και ιδιώτες γιατροί έβλεπαν μόνο επείγοντα περιστατικά.

Αναρωτιέμαι, έγινε κάποια έρευνα σε πόσους ανθρώπους επιβαρύνθηκε η υγεία τους ή κατέληξαν, λόγω της έλλειψης υγειονομικής φροντίδας, εν γένει;

Αυτοί οι άνθρωποι δεν αποτελούν προσμετρούμενη απώλεια; Δεν αναστατώθηκε κανείς γι’ αυτούς; Πόσοι τελικά, πέθαναν από τα μέτρα διαχείρισης του κορωνοϊού και πόσοι πραγματικά από τον ιό;

Δηλαδή, μας νοιάζει το σπίτι μας να μην καταστραφεί από φωτιά, αλλά δεν μας πειράζει αν πέσει από σεισμό; 

Γιατί να μην υπάρξουν αναφορές για τη μοναξιά που βίωσαν οι άνθρωποι, νεότεροι αλλά και πιο ηλικιωμένοι; Μετράει η επιβάρυνση της ψυχικής υγείας του πληθυσμού; αγχώδεις διαταραχές, καταθλιπτικές διαταραχές, επιθετική συμπεριφορά (προς τον εαυτό ή τους οικείους) και γενικότερη επιδείνωση των ψυχικών διαταραχών τα οποία θα χρειαστούν χρόνια για να αντιμετωπιστούν;

Προσωπικά, πιάνω τον εαυτό μου να έχει επηρεαστεί και να είναι μαγκωμένος στις σχέσεις. Σαν ένα μέρος ή μέλος της ψυχής μου να είχε μπει σε νάρθηκα. Ναι μεν, αφαιρέθηκε ο νάρθηκας, αλλά τώρα το μέλος δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά. 

Παρεμπιπτόντως, σε έρευνες επιστημόνων για τις ψυχικές επιπτώσεις σε επιζήσαντες, βασανισθέντες του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου, βρέθηκε να έχει προκληθεί περισσότερη ψυχική βλάβη σε αυτούς που είχαν μείνει στην απομόνωση, παρά σε αυτούς που υπέστησαν σωματικά βασανιστήρια.

Αλλά, αν οι ενήλικες δυσκολεύονται να έχουν ψυχολογικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης, τα παιδιά πώς θα το αντιμετώπιζαν; Κλειστά σχολεία, επάνω από μια ηλεκτρονική συσκευή με την τηλεκπαίδευση ή συναναστροφή με μάσκες.

Στην επέλαση της εποχικής γρίπης που θερίζει (από αυτήν αντιμετωπίζουν μια μορφή επικινδυνότητας) και ίσως να ήταν χρήσιμο να κλείνει μια τάξη, έτσι δεν κάνανε. Αντίθετα, μέσα από έρευνες επιβεβαιώνεται ότι τα παιδιά ούτε νοσούν ούτε μεταδίδουν τον κορωνοϊό. Παρ΄όλα αυτά υιοθετήθηκαν ακραία μέτρα. Για κάθε επιχείρημα στο όνομα της πρόληψης, λογικό ή μη, θα μπορούσε να ισχύσει ο σχεδιασμός ανοιχτών σχολείων με λιγότερο αριθμό παιδιών. 

Ακόμα, να κρατήσουν μέρη ψυχαγωγίας, τέχνης, με μικρότερο αριθμό εισερχομένων και διατήρηση αποστάσεων.

Ευκαιρία να αναβαθμιστούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς με πιο συχνά δρομολόγια ή να βρεθούν λύσεις μεταφοράς που θα διασφαλίζουν καλύτερες αποστάσεις. Ποιο το νόημα να απαγορεύεις στους ανθρώπους να κυκλοφορούν στους δρόμους αλλά να τους στοιβάζεις μέσα σε βαγόνια και λεωφορεία;

Δεν είναι τυχαίο που τα μακρόχρονα lockdown θεωρούνται αποτυχημένα, καθώς επιδεινώνουν την πανδημία, προκαλώντας εστίες υπερμετάδοσης, εξαναγκάζοντας τους ανθρώπους να συναντηθούν λιγότερες φορές, αλλά σε μεγαλύτερο πλήθος.    

Να μιλήσουμε για τα εκατομμύρια θέσεις ανεργίας που προκλήθηκαν παγκόσμια και γι’ αυτές που πρόκειται να ακολουθήσουν.

Εδώ στην Ελλάδα, μόνο το τρίμηνο Απρίλιος – Ιούνιος 2020, τους κρίσιμους μήνες του lockdown, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ χάθηκαν πάνω 180.000 θέσεις εργασίας. Ο ILO (Διεθνής Οργάνωση εργασίας) υπολογίζοντας την απώλεια ωρών εργασίας με όρους χαμένων θέσεων πλήρους απασχόλησης, εκτιμά ότι το κόστος στην Ελλάδα ήταν το 2020 ίσο με 492,9 χιλ. θέσεις πλήρους απασχόλησης.  Σύμφωνα με εκτιμήσεις, αναμένεται το ποσοστό ανεργίας να ανέβει τόσο στην Ελλάδα, όσο και παγκόσμια στο άμεσο μέλλον. 

Βγήκαν αναφορές πώς ζούνε αυτοί οι άνθρωποι; Πώς τα βγάζουν πέρα; Πώς αντέχουν την πίεση τόσο πρακτική -  οικονομική αλλά και ψυχική;

Πόσο στοιχίζει, έστω με οικονομικούς όρους, ένα παρατεταμένο lockdown, πόσο θα στοίχιζε ένας δόκιμος υγειονομικός σχεδιασμός διαχείρισης της κρίσης; 

Το χρέος μας μετά τα μνημόνια και τις καραντίνες έχει ανέβει στο 240%. Όχι υγεία δεν θα μείνει, όχι παιδεία.. 

Μήπως να ξανασκεφτούμε την γιορτή της εθνικής ανεξαρτησίας μας με τη συμπλήρωση των διακοσίων χρόνων; Είμαστε σίγουρα απελεύθεροι όταν για να ζήσουμε πρέπει να εξαρτιόμαστε από άλλες εξουσίες που μας τροφοδοτούν χρήματα, δηλαδή, χρέη και φυσικά πρέπει να μας δίνουν την έγκρισή τους για όποια απόφαση παίρνουμε ως χώρα;

Ποια πρόθεση κυριαρχεί;

Ωστόσο, ο χρόνος της καραντίνας δεν αξιοποιήθηκε για κανένα ουσιαστικό σχεδιασμό και το χειρότερο ούτε φαίνεται να υπάρχει η πρόθεση για κάτι τέτοιο.

Η κεντρική εξουσία μετέθεσε το σημαντικότερο μέρος ευθύνης της στο άτομο, υπάρχει ατομική ευθύνη, λέει, για την ασθένεια. Δηλαδή, όλα τα παραπάνω τα ξεχνάμε κι αν τα στοιχεία μετά, δεν βγουν, που δεν βγήκαν (οι θάνατοι από κορωνοϊό αυξήθηκαν) φταίει ο κόσμος που ήταν ανυπάκουος και δεν κλειδώθηκε καλά! 

Αντί δημόσιας ιατρικής φροντίδας τη δύσκολη ώρα, αποφάσισαν ότι χρειαζόμαστε περισσότερη αστυνόμευση. Μάλλον, η δημόσια ευθύνη μεταφράζεται πιο πολύ ως επίδειξη δύναμης και επιβολής. Μάλιστα, για οποιοδήποτε μέτρο εφαρμόζεται, είτε παραλείπεται η αναγκαιότητα κάποιων άλλων, δεν υπάρχει νομικά ευθύνη πια, (ακαταδίωκτο). Δηλαδή, και επιβάλλει ένας (δεν έχει σημασία αν είναι άτομο ή ένα σύνολο ατόμων) μια απόφαση που έχει συνέπειες πάνω σε άλλους και αποποιείται την ευθύνη που τη συνοδεύει. 

Αλλά και από την άλλη, νομίζω ότι αυτό υποτιμά και υποβαθμίζει την ιατρική.

Είναι σαν να λέμε σήμερα: Βρίσκομαι Αθήνα και θέλω να ταξιδέψω Θεσσαλονίκη. Γυρίζουν λοιπόν και λένε ότι αυτή τη στιγμή μόνο με άλογο μπορείς να πας! Μα, υπάρχει το λεωφορείο, το τρένο, το αυτοκίνητο, το αεροπλάνο… Όχι, εμείς ξέρουμε, εμείς αποφασίζουμε ότι είναι ο καλύτερος τρόπος, απλά δεν μπορείς εσύ να το καταλάβεις!

Έτσι γυρίσανε την ιατρική πίσω στον Μεσαίωνα κατά την έξαρση επιδημιών που αντικειμενικά υπήρχε άγνοια. 

Ηλιοπούλου Τέτα

Σύμβουλος ψυχικής υγείας