St George & St Menas Church - El. Venizelou 52

Ο ορισμός του ανθρώπου στον Άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό. Φιλοσοφικό πλαίσιο και θεολογική επεξεργασία

Ο ορισμός του ανθρώπου στον Άγιο Ιωάννη το Δαμασκηνό. Φιλοσοφικό πλαίσιο και θεολογική επεξεργασία
The man's definition according to St. Ioannis Damaskinos. Philosophical framework and theological elaboration
Κουκούνας Ιωάννης Παύλου
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Τμήμα Θεολογίας
Ελληνικά
2010
Ας συνοψίσουμε in nute τα κυριότερα σημεία της εργασίας. Απαραίτητη συνθήκη δυνατότητας του ορισμού του ανθρώπου αποτελεί η ανάλυση των πέντε φωνών (γένος, εἶδος, διαφορά, ἴδιον, συμβεβηκός) και των δέκα γενικότατων γενών –κατηγοριών του Αριστοτέλη (οὐσία, ποσόν, πρός τι, ποιόν, ποῦ, πότε, κεῖσθαι, ἔχειν, ποιεῖν, πάσχειν). Η διαίρεση είναι μια εξειδίκευση μιας έννοιας, ήτοι η υπαγωγή των αντιδιαιρούμενων ειδών της. Επίσης η διαίρεση εγγράφεται σε μια ολότητα, η οποία συγκροτείται με όρους καθ’ ὅλου και καθ’ ἕκαστον, ταυτότητας και διαφοράς. Ήδη στον Πλάτωνα (Σοφιστής) απαντάται η διαίρεση ως μέθοδος στο φιλοσοφείν. Η τέχνη αποτελεί μια ολότητα και καθολικότητα. Η κτητική και η παραγωγική τέχνη συνιστούν τα αντιδιαιρούμενα είδης της τέχνης εν γένει. Κατά τον Σταγειρίτη φιλόσοφο η διαίρεση αποτελεί έναν ‘’ἀσθενή συλλογισμό’’, μια διαμεσολάβηση του καθ’ ὅλου και του καθ’ ἕκαστον. Από την ουσία ελαύνει η διαίρεση μέσω των ουσιωδών διαφορών∙ οι διαφορές αυτές συγκροτούν τα αντιδιαιρούμενα είδη, τα οποία υπάγονται στο ίδιο γένος (genus proximum). Ο άνθρωπος κατά την διαιρετική μέθοδο υπάγεται στο γένος του ζώου. Επίσης, από αυτή τη διαίρεση προκύπτει η ειδοποιός διαφορά (differentia specifica), με την οποία διακρίνονται τα διάφορα είδη μεταξύ τους. Η ειδοποιός διαφορά του ανθρώπου είναι το λογικό.