Ζούπας Χρήστος - Proveleggiou 10

       ΟΥΡΙΚΟ ΟΞΥ  ΚΑΙ  ΟΥΡΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ 

          Το ουρικό οξύ αποτελεί το αποτέλεσμα του μεταβολισμού των πουρινών, που χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για την σύνθεση του DNA. Πρακτικά πρόκειται για ουσία χωρίς κάποια χρησιμότητα, που πρέπει να αποβληθεί. Όταν αυξάνεται η ποσότητα του ουρικού οξέος στο αίμα (υπερουριχαιμία), τότε σχηματίζονται κρύσταλλοι ουρικού μονονατρίου, που συσσωρεύονται στους μαλακούς ιστούς (προκαλώντας την δημιουργία τόφων στο δέρμα) και στις αρθρώσεις με την πυροδότηση φλεγμονής, που είναι γνωστή ως ουρική αρθρίτιδα. Έχει περιγραφεί και εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού οξέος στους νεφρούς (ουρική νεφροπάθεια). Η αύξηση της συγκέντρωσης του ουρικού οξέος στο αίμα μπορεί να οφείλεται είτε σε υπερπαραγωγή του (ενζυμικές διαταραχές, κακή διατροφή, κατάχρηση αλκοόλ, κακοήθειες, χημειοθεραπεία), είτε σε μειωμένη απέκκρισή του από τους νεφρούς    (από την επίδραση φαρμάκων όπως διουρητικά, ασπιρίνη, αντιφυματικά ή από την παρουσία νεφρικής δυσλειτουργίας).

          Από άποψη συχνότητας η ουρική αρθρίτιδα είναι η πιό κοινή φλεγμονώδης αρθρίτιδα στους ενηλίκους (πιο συχνή και από την ρευματοειδή αρθρίτιδα)  και η επίπτωσή της αυξάνεται με την ηλικία. Πρόκειται για νόσο που εκδηλώνεται με προσβολή μιας άρθρωσης (μονοαρθρίτιδα). Η υπερουριχαιμία και η ουρική αρθρίτιδα είναι συχνότερες στους άντρες (φαίνεται ότι οι γυναίκες προστατεύονται από την δράση των οιστρογόνων). Έχει βρεθεί συσχέτισή τους με το μεταβολικό σύνδρομο (συνδυασμός παχυσαρκίας, αντίστασης στην ινσουλίνη ή παρουσίας σακχαρώδους διαβήτη, υπέρτασης, διαταραχών του μεταβολισμού των λιπιδίων), γεγονός που υποδηλώνει την επίδραση της διατροφής και της έλλειψης άσκησης στην αύξηση των επιπέδων του ουρικού οξέος. Παράλληλα έχουν ενοχοποιηθεί και γενετικοί παράγοντες που εξηγούν τη διαφορά της συχνότητας της υπερουριχαιμίας στις διάφορες εθνότητες.

          Στους ασθενείς επικρατεί η άποψη ότι για την εμφάνιση της ουρικής αρθρίτιδας ευθύνεται η κατανάλωση ορισμένων κατηγοριών τροφών. Πράγματι φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση με το κρέας (κυρίως εντόσθια), τα θαλασσινά (κυρίως τα μαλάκια), τα αλκοολούχα ποτά και ειδικά την μπύρα, την υπερκατανάλωση καφέ, τα αναψυκτικά με ζάχαρη και ορισμένα φρούτα (αβοκάντο, μπανάνα), όμως δεν έχει τεκμηριωθεί απόλυτα ότι η κατανάλωση αυτών των τροφίμων οδηγεί σε ουρική αρθρίτιδα, παρά μόνο ότι ανεβάζουν τα επίπεδα του ουρικού οξέος. Αντίθετα, προστατευτικά φαίνεται να δρα η κατανάλωση γαλακτοκομικών.

           Το ουρικό οξύ θεωρείται αυξημένο ότανξεπερνά τα επίπεδα του6,4 mg/dl στο αίμα (σε προγραμματισμένο έλεγχο), γιατί πάνω από αυτό το όριο ευνοείται ο σχηματισμός κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου. Σημειώνεται ότι η μέτρηση του ουρικού οξέος κατά τη διάρκεια κρίσης ουρικής αρθρίτιδας δεν είναι σκόπιμη, καθώς μετρώνται χαμηλά επίπεδα λόγω του σχηματισμού των κρυστάλλων. Η αλλαγή του τρόπου ζωής (μείωση του βάρους, υγιεινή διατροφή και καθημερινή αεροβική άσκηση) θα πρέπει να αποτελεί τη βάση όλων των στρατηγικών μείωσης του ουρικού οξέος. Επίσης λογικό είναι πως θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλωση των τροφών, που προαναφέρθηκαν. Φαρμακευτική αγωγή θα χρειαστεί στους ασθενείς που εμφανίζουν συχνά κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας, που έχουν πολύ αυξημένες τιμές ουρικού οξέος (> 9mg/dl), που λαμβάνουν άλλη αγωγή που προδιαθέτει σε υπερουριχαιμία ή έχουν άλλα συνοδά προβλήματα. Στόχος της θεραπείας είναι τα επίπεδα του ουρικού οξέος στο αίμα να φτάνουν το πολύ ως 6 mg/dl.

          Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας είναι κυρίως αναστολείς της σύνθεσης του ουρικού οξέος. Αναφέρονται η αλλοπουρινόλη(Zyloric, Zylapour, Soluric), που χρησιμοποιείται από χρόνια με καλά αποτελέσματα (αλλά έχει ενοχοποιηθεί για εμφάνιση σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης ως σπάνια παρενέργεια) και η νεότερη φεμπουξοστάτη(Adenuric), με ισάξια και ίσως καλύτερα αποτελέσματα. Άλλης κατηγορίας φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπερουριχαιμίας δεν κυκλοφορούν σήμερα στην Ελλάδα. Η αντιμετώπιση της κρίσης ουρικής αρθρίτιδας είναι ειδικότερο θέμα και εξατομικεύεται αναλόγως των χαρακτηριστικών του ασθενούς.

          Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι έχει γίνει τεράστια πρόοδος στην κατανόηση της προέλευσης της υπερουριχαιμίας και των επιπλοκών της. Η αναζωπύρωση του επιστημονικού ενδιαφέροντος συμπίπτει με την αύξηση της συχνότητας της νόσου παγκοσμίως, ώστε να γεννώνται ελπίδες για αποτελεσματικότερη μελλοντική αντιμετώπισή της.