Metochi Stavronikitiano Stavronikita Monastery (Tower of Agios Georgios Sani) - Metochi Stavronikitiano Stavronikita Monastery (Tower of Agios Georgios Sani)

Μετόχι Σταυρονικητιανό ή Πίνακας Μονής Σταυρονικήτα (Πύργος Αγίου Γεωργίου Σάνη-Νέα Φώκαια) Από το αρχείο της Ι. Μ. Σταυρονικήτα προκύπτει ότι το μετόχι Πίνακες (Σταυρονικήτα) στην Κασσάνδρα αποτελεί δωρεά προς τη μονή Σταυρονικήτα του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιερεμία Α', ο οποίος αγόρασε το κτήμα από έναν Οθωμανό τιμαριούχο το 1542 με σκοπό να το δωρίσει στη μονή που ο ίδιος είχε μόλις ιδρύσει. Κατά τους επόμενους αιώνες το μετόχι επεκτάθηκε με αγορές και δωρεές κτημάτων στην περιοχή του Πίνακα και αποτέλεσε τον πυρήνα της εκτός Αγίου Όρους κτηματικής περιουσίας της μονής. Στην θέση ακριβώς του μετοχιού Σταυρονικήτα υπήρχε το 1820 η κωμόπολη Πίνακας, η οποία κατεστράφη τελείως από την ελονοσία. Οι κάτοικοι της μετοίκησαν σε άλλα χωριά της Κασσάνδρας και ιδίως στην Άθυτο, όπου βρίσκονται ακόμα και σήμερα κάτοικοι με το επώνυμο Πινακιώτης. Ο πύργος στη θέση «Πίνακας» της χερσονήσου Κασσάνδρας της Χαλκιδικής, γνωστός και ως πύργος της Σάνης ή του Σταυρονικήτα, βρίσκεται στην ακτή του Θερμαϊκού κόλπου επάνω σε χαμηλό παραθαλάσσιο ύψωμα και προστάτευε το μετόχι Πίνακας της αγιορείτικης Μονής Σταυρονικήτα. Η ευρεία περιοχή μνημονεύεται με το τοπωνύμιο «Πύργος» από το 1346. Ο πύργος είναι παλαιότερος από το μετόχι και χρονολογείται με αρκετή βεβαιότητα στο β’ μισό του 14ου αιώνα ή το πολύ στις αρχές του 15ου αιώνα, εποχή που οικοδομήθηκαν πολλοί πύργοι στα μετόχια της Χαλκιδικής(1543). Εκείνη την περίοδο, υπήρχαν στη Χαλκιδική πάνω από 100 παρόμοιοι πύργοι, ο ρόλος των περισσότερων από τους οποίους ήταν η προστασία των μετοχιών του Αγίου Όρους από ληστές και πειρατές. Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα των πηγών δεν μπορούμε να αποφανθούμε με βεβαιότητα για τον κάτοχο του πύργου της Σάνης. Η ευρεία περιοχή του μνημονεύεται με το τοπωνύμιο «Πύργος» ήδη το 1346 σε χρυσόβουλλο λόγο του Σέρβου βασιλιά Στεφάνου Δουσάν υπέρ της Μονής Εσφιγμένου Αγίου Όρους ως «χειμαδιού» της ίδιας μονής. Το όνομά του «Πύργος» οφείλεται κατά πάσα πιθανότητα σε κάποιον πύργο της περιοχής ή του μετοχιού, ο οποίος θα μπορούσε βέβαια να είναι και ο πύργος που σώζεται μέχρι σήμερα. Ο πύργος σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση χωρίς σοβαρά στατικά προβλήματα. Το ύψος του είναι περίπου 10 μέτρα στη δυτική πλευρά και 12 μέτρα στην ανατολική. Η κάτοψή του έχει σχήμα ορθογώνιο με διαστάσεις 7,45x6,20 μέτρα.